در سال‌های اخیر، داروهایی مانند Ozempic و Wegovy که در دسته‌ی GLP-1 قرار دارند، برای درمان دیابت نوع ۲ و کاهش وزن معرفی شده‌اند. اما آیا این داروها می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به سرطان نیز کمک کنند؟ این مقاله به بررسی نتایج یک پژوهش جدید در این زمینه می‌پردازد.
معرفی داروهای GLP-1
داروهای آگونیست گیرنده GLP-1 مانند tirzepatide (Mounjaro) و semaglutide (Ozempic/Wegovy) با تقلید از عملکرد هورمون‌های طبیعی روده، موجب کاهش اشتها و کنترل بهتر قند خون می‌شوند.
- گروه اول: دریافت‌کنندگان داروهای GLP-1
- گروه دوم: دریافت‌کنندگان داروهای DPP-4 (دسته‌ای دیگر از داروهای دیابت که تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش وزن ندارند)
یافته‌های کلیدی مطالعه NYU
پژوهشگران دانشگاه NYU Grossman School of Medicine در یک مطالعه بزرگ تلاش کردند تا تأثیر این داروها را بر خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با چاقی بررسی کنند. این مطالعه در کنفرانس بین‌المللی ASCO 2025 ارائه شده و به‌عنوان یکی از پیشروترین مطالعات مشاهده‌ای در این حوزه شناخته می‌شود.
تفاوت نتایج در زنان و مردان
یکی از نکات جالب این مطالعه، تفاوت اثر داروها بر اساس جنسیت بود:
- در زنان دریافت‌کننده GLP-1:
- خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با چاقی ۸٪ کمتر
- خطر مرگ کلی ۲۰٪ کمتر
اما در مردان، تفاوت آماری معناداری میان دو گروه دیده نشد.
محدودیت‌های مطالعه
- مطالعه مشاهده‌ای بود؛ بنابراین رابطه‌ی علت و معلولی بین مصرف دارو و کاهش خطر سرطان به‌طور قطعی اثبات نشده است.
- بیشتر داروهای استفاده‌شده، نسل‌های قدیمی‌تر GLP-1 بودند؛ تأثیر داروهای جدیدتر هنوز به‌صورت جداگانه بررسی نشده است.
- میانگین زمان پیگیری ۳.۹ سال بود که برای بررسی برخی سرطان‌ها ممکن است کافی نباشد.
- در سرطان‌هایی مانند پانکراس و تیروئید، تفاوتی بین دو گروه دیده نشد، اما افزایش خطری نیز مشاهده نشد.
پیامدهای بالینی
اگرچه هنوز نمی‌توان به‌صورت قطعی گفت که داروهای GLP-1 از سرطان پیشگیری می‌کنند، اما نتایج این مطالعه فرضیه‌ی مهمی را مطرح می‌کند: استفاده از این داروها برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ همراه با اضافه وزن می‌تواند علاوه بر کنترل قند و کاهش وزن، ممکن است به کاهش خطر برخی سرطان‌ها کمک کند.
بنابراین، انتخاب داروی GLP-1 برای این بیماران ممکن است مزایای فراتر از کنترل دیابت به همراه داشته باشد، به‌ویژه در زنان. البته این داروها هنوز به‌عنوان درمان یا پیشگیری اختصاصی برای سرطان تجویز نمی‌شوند و تنها پزشک باید در مورد مصرف آن‌ها تصمیم‌گیری کند.