تاریخچه دیابت
بر اساس تقصیمات فدراسیون بین المللی دیابت ، ایران در منطقه MENA شامل خاورمیانه و شمال آفریقا قرار گرفته است . این منطقه 20 کشور را در بر می گیرد و از غرب به مراکش و از شرق تا افغانستان و پاکستان امتداد دارد. اکثر مردم این منطقه مسلمان بوده و به جز ایران ، افغانستان و پاکستان ، اکثرا به زبان عربی صحبت می کنند.
منطقه MENA در فدراسیون بین المللی دیابت اهمیت ویژه ای دارد زیرا اولین بار دیابت در این منطقه شناخته شده است. در سال 1872 یک باستان شناس آلمانی به نام “گئورگ ابِرس” طی کاوش های خود در ناحیه ای به نام تبس در یکی از مقبره های قدیمی تعدادی از دست نوشته های مصریان روی کاغذ های پاپیروس را کشف کرد. در قسمتی از این پاپیروس ها که مربوط به 1500 سال قبل از میلاد مسیح است ، نوعی بیماری توصیف شده که فرد آب زیاد نوشیده و ادرار زیادی دفع می کند. این بیماری را امروز ما به نام دیابت می شناسیم. این مدرک که به نام “ابِرس پاپیروس” شناخته می شود ، قدیمی ترین دست نوشته انسان در مورد دیابت است.
دیابت در منطقه ما
پزشکان منطقه ما در درمان دیابت پیشگام بوده اند، از جمله ابوعلی سینا. وی از مزه شیرین ادرار در افراد دیابتی اطلاع داشته و دیابت را به انواع ” اولیه و ثانویه” تقسیم کرده است. ابن سینا در کتاب خود “قانون” ، در مورد کاهش وزن ، عفونت ها ، زخم هایی که بهبود نمی یابند ، بیماری استخوان (استئومیلیت) و گانگرن دیابتی توضیحات مفصلی داده است.
ولی متاسفانه در حال حاضر دیابت اپیدمی منطقه ما است. 6 کشور از بین 10 کشوری که دارای بیشترین شیوع دیابت در جهان هستند در منطقه ما قرار دارند : کویت ، لبنان ، قطر عربستان سعودی ، بحرین و امارات متحده عربی . در این کشور ها شیوع دیابت در افراد بالغ بیش از 19 درصد است. بر اساس آمار منتشر شده فدراسیون بین المللی دیابت در چاپ پنجم اطلس دیابت ، 6/32 میلیون نفر در منطقه ما نیازمند درمان دیابت هستند که 1/9 درصد جمعیت بالغ را شامل می شود. البته 2/19 میلیون نفر از این افراد از ابتلا خود به دیابت بی خبرند. حدود 24 میلیون نفر هم تست تحمل قند مختل دارند و یا به عبارتی در آینده نزدیک در معرض ابتلا به دیابت هستند. پیش بینی می شود تعداد مبتلایان به دیابت در منطقه ما در سال 2030 (یعنی زمانی کمتر از 20 سال) دو برابر شده و به رقم 7/59 میلیون نفر خواهد رسید. منطقه ما با عدد 9/10 درصد دارای رتبه اول شیوع تطبیقی دیابت در جهان است . متاسفانه شوع دیابت در جمعیت جوان نیز در منطقه ما بیشتر از سایر مناطق جهان است.
عوامل تاثیرگذار در شیوع دیابت
گسترش شهرنشینی ، افزایش نرخ امید به زندگی و در نتیجه ، مسن شدن جمعیت از یک سو و تغییرات اجتماعی – اقتصادی از سوی دیگر سبب تغییر الگوی زندگی در منطقه ما شده که خود موجب رشد انفجاری دیابت نوع 2 گردیده است. افزایش رشد اجتماعی – اقتصادی به خصوص در بین کشور های ثروتمند تولید کننده نفت ، با تغییر الگوی زندگی به سمت الگوی زندگی غربی همراه شده است. در این شیوه زندگی جدید متاسفانه شاهد تغییرات الگوی تغذیه ، کاهش فعالیت بدنی ، افزایش چاقی و افزایش مصرف سیگار هستیم که همگی از مهم ترین عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.
در منطقه ما دیابت علت بیش از 10 درصد مرگ و میر در جمعیت بالغ است. در سال 2011 میلادی تعداد 280 هزار مرگ و میر ناشی از دیابت و عوارض وابسته به آن در منطقه ما روی داده است. و متاسفانه نزدیک به نصف این رقم در جمعیت زیر 60 سال بوده است. این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته بیشتر مرگ و میر های دیابتی در جمعیت مسن رخ می دهد.
با تشکر مدیریت سایت دکتر مهران زمان زاده متخصص دیابت ، غدد و بیماری های داخلی .